“Muallak Tazminat Karşılığı” özellikle sorumluluk sigortalarında portföyü olan bir sigorta şirketi için yaşamsal derecede önemlidir. Kısaca gelir tablosunun can damarıdır… Biz şimdilik bu karşılığın bir bileşeni olan “gerçekleşmiş ancak rapor edilmemiş (GERK, ing.: incurred but not reported (IBNR))” tazminat karşılık hesaplama metodolojisi hakkında yazacağız. Düşünsenize 2005 yılında meydana gelmiş bir hasar için 2015 yılında gelecek tazminat talebini tahmin etmeniz gerekiyor. Konu davalık dosya olacak ve elbette faiz ödemesi de olacak. Fazla ayırırsanız da problem az ayırırsanız da problem. IBNR sektörde zor bir konudur çünkü bilgi sahibi olan az fikri olan ise çoktur. Ama işin aslı bir terzi için takım elbise dikmek nasılsa aktüer için o şirkete özel IBNR hesabı yapmak öyledir.
İsabetli bir IBNR tahmin aralığı yapmak istiyorsanız öncelikle veriniz istatistiki olarak anlamlı ve geriye dönük yeterince tutarlı olmalıdır. Bütün IBNR çalışmalarının temeli aynıdır. “Nihai hasar prim oranının tahmini ne olacak?”. Yani amacımız basit, örneğin 10 yıllık bir veri üzerinden çalışmamızı yapıyor isek 10 yıl sonra her bir hasar yılı için gerçekleşmesini beklediğimiz nihai hasar prim oranı ne olacaktır?
Ustalara saygıyla …
*
Sık sorulan sorular;
– Yazılım olmadan hesap yapılabilir mi?
Evet, ücretsiz program olan R’yi ya da Excel ile hazırlayacağınız bir araç ile analizlerinizi gerçekleştirebilirsiniz. Ama yazılım kullanarak hesaplama yapmak çok rahat. Reasürans anlaşmalarını bile girip net IBNR hesabı yapılabiliyor sonuçta.
– Hangi verileri sistemden almalıyız?
Ödenen hasar, rücu/sovtaj, muallak hasar, prim üçgeni kesinlikle olmalı. Finansal oranlar, enflasyon tahminleri elbette lazım. Ödenen, muallak ve yazılan adet var ise çok iyi olur.
– Hangi metodolojiyi kullanmalıyım?
İşte burada aktüerya eğitimi devreye giriyor. Hem veriye bağlı, hem aktüere bağlıdır seçim. Her metodun varsayımı farklıdır. Ama birçok metodu uygulayıp karşılaştırma yapmanızı öneririz. En azından 3-4 metot ile baksanız iyi olur. Bornhuetter-Ferguson ise kesin içlerinden biri olsun.
Aktüer seçeceği metodolojiye hakim olmalıdır. “Chain ladder”, “Average Cost”, “Bornhuetter-Ferguson” vb. ancak yanlış olmasın hakim olmak demek elbette ismini bilmek değil. “Generalized Cape Cod” metodunda “decay rate” ile “trend rate” nasıl hesaplanır? Ya da bootstrap analizi ile IBNR tahmini yapılıyor ise hesaplamadaki “Pearson residual”ların yöntem içerisindeki önemi ve etkisi nedir? Kısmını bilmektir. “Trend rate=0” iken “decay rate=1” ise “Generalized Cape Cod=Traditional Cape Cod” diyebilmektir. Amacımız yöntemlerin felsefesine hakim olmak olmalıdır. Misal, “Chain Ladder” metodu kullanacaksanız biliyorsunuz ki “run-off” üçgeni için tahmin yürütmek amacıyla çarpımsal gelişim faktörü kullanır bu metot. “Student t dağılımı”, “eğri uydurma”, “lineer regresyon”, gibi kavramlara hakim olmadan bu metodu kullanmanız çok doğru olmaz diyebiliriz.
*
Sıkça kullanılan metotlar ile ilgili tek tek yazılar yazacağız ve burada hem teorik hem pratik olarak yer vereceğiz.
Not: “Teoride, teoriyle pratik arasında fark yoktur, ama pratikte vardır.”
Yazar: MockingActuaries
Aktüer Dünyası 
Öncelikle IBNR başlıklı yukarıdaki yazınız için çok teşekkürler. Bu gibi yazıların zaman içinde artması ile gerçek anlamda paylaşan ve üreten bir aktüeryal topluluk haline gelmeye daha da yaklaşacağımıza inanıyorum. Söz konusu metodların seçiminde sektörün ve sigorta şirketlerinin iç işleyişlerinin zamanla değiştiği gerçeğini göz önünde bulundurmak da hayati önem taşımaktadır. Örneğin, gelişmekte olan diğer tüm sigorta pazarlarında olduğu gibi bizim pazarımızda da hasar yönetimi ve muallak tutma uygulamaları her geçen gün değişmektedir. Bu durum dönemsel gelişim faktörlerinin rastgele dağılan değişkenler olarak ele alınmasını engellemektedir. Böyle bir üçgen ile, Pearson Residual’ların rastgele dağılacağı varsayımı üzerinde çalışan Bootstrap metodunun gerekli düzeltmeler yapılmadan uygulanması, olması gerekenden çok daha geniş ya da dar IBNR aralıkları elde edilmesine neden olacaktır. Yani metod varoluş amacına hizmet etmeyecek sadece rakam üretmiş olacaktır. Bu gibi etkileri ortadan kaldırmak adına, son dönemde kullanımı giderek yaygınlaşan GLM uygulaması bir alternatif olabilir. Şirketlerin halihazırda kullanmakta olduğu yazılımların çoğunda bu uygulama mevcut. Ayrıca internetten kolayca ve bedava edinebileceğiniz “R Project” yazılımının “ChainLadder” paketi, yukarıda belirtilen tüm metodlar ile birlikte GLM uygulamasını da içermektedir.
BeğenLiked by 1 kişi
Posted by Primus Inter Pares | 3 Ağustos 2015, 14:34Gösterdiğiniz ilgi ve yorumunuz için teşekkür ederiz. Bu tip yapıcı ve aktüeryal bilimini içeren yorumlarınızın devamını bekliyoruz.
BeğenBeğen
Posted by Drill & Stiffrock | 3 Ağustos 2015, 15:27