Sigorta Sektörü ve İş Çevrimleri/Döngüleri (Business Cycles)

Business ​Cycles​ (BC)​ (iş çevrimleri/döngüleri) ekonomide sıklıkla kullanılan bir kavramdır. Belirli bir zaman diliminde ekonomik bir faktörün azalma sonrasında artma ve bu hareketi tekrar etme eğilimi göstermesidir. Örneğin büyüme dönemlerinde gayri safi yurtiçi hasılanın tepe noktasına vararak artması ardından azalarak küçülmesi gibi. Belirli bir trend etrafında dönemsel olarak düzgün artış ya da azalışlar olarakta karşımıza çıkabilir. Gözümüzün önüne sin(x) veya cos(x) grafiğini getirelim işte iş çevrimleri ya da jargona uyalım business cycles (BC) budur.

Bizim amacımız burada BC hakkında derin analiz vermek değil elbette ama merak edenler için “Arnold, Lutz G. Business Cycle Theory. Oxford University Press, 2002” kitabını tavsiye edebiliriz…

Gelelim asıl amacımıza, Bizim için finansın, ekonominin, istatistiğin, felsefenin, edebiyatın, sanatın bir yerinde bir şekilde aktüerya vardır. Seven göz görür…

İş çevrimlerine sigorta sektörünün farklı kademelerinde karşılaşabiliriz. Örneğin ortalama primlerin belirli bir dönem düzenli olarak azalışı sonrasında dibe vurup çıkışa geçmesi ve bunun bir döngü olarak devam etmesi gibi.

Burada döngünün olabilmesi için şirketlerin bir arada hareket etmesi gerekir ki toplama yayılan düzgün bir hareket gerçekleşsin. Bazı şirketler açısından eşlik edilecek hareket (örneğin ortalama primlerin düşürülmesi) rasyonel olmasa dahi unutmayalım kendileri için en iyi adımı değil diğer etkenleri düşünerek en iyi adımı atarlar (bknz [​Hayat Dışı Sigortalarda “Oyun Teorisi”​] yazımız). Piyasa primi, şirketlerin arz ettikleri ürün için istedikleri prim (arz primi) ile kendilerine o ürün için önerilen primin (talep primi) kesiştikleri noktadır. Eğer talep düşer ise arz dengesinin sağlanabilmesi için primi düşürürler alın Size döngünün azalma yönü. Düşen primler etkisi ile teknik zararın başlaması ile mecburen primi arttırırlar bu artış toplu biçimde olur ise mecburen talepte kendini bu döngüye adapte edecektir. Yeteri kadar kar elde ettiklerine inandıkları anda Şirketler bu sefer prim arttırmak pazar payını büyütmek isteyeceklerdir bunu da ortalama primlerini azaltarak yapmayı düşüneceklerdir. Karşımızda artan-azalan-artan bir ortalama prim döngüsü…

Şimdi kısa bilgilerden sonra incelememizi Sizlerle paylaşabiliriz.​ Hayat dışı sektörün en büyük problemi trafik branşından kaynaklanmaktadır. Bu uzun yıllardır bilinen bir gerçektir. Her şirket kendi çerçevesinde bir çözüm yolu bulmaya çalışmaktadır. Hasar yönetimi, bedeni muallakların ele alınması, sulhe gitmek, ortalama primlerin arttırılması bu önlemlerden bir kaçıdır. Son bir yılda yeni bir hikayemiz oldu kasko… 2015 Haziran sonu sonuçları açıklandı (bknz [Gregor Samsa Üzerinden İkinci Çeyrek Sonuçları] yazımız) sektörün kasko branşında geçen yıla göre karının düştüğü görülmektedir ve böyle giderse zarara dönmesi içten bile değildir. Fazla hissi davrandığımızı düşünebilirsiniz haklı olabilirsiniz savımızı desteklememiz lazım…

Buyurun 2007 yılından itibaren kasko branşına ait yatırım gelirlerinden ve operasyonel giderlerden arındırılmış teknik kar ve zarar oranları ile hasar prim oranları (sol eksen teknik kar ve zarar oranlarını, sağ eksen hasar prim oranlarını göstermektedir) (12 aylık sonuçlardır-rolling 12 months)…

Grafikte sadece eğimler bırakıldığında döngüsel hareket daha rahat görülecektir.

Teknik kar ve zarar sonuçları ile net hasar prim sonuçlarını aşağıdaki tabloda bulabilirsiniz.

Görüldüğü üzere tam bir BC mevcut artan teknik kar sonrasında pazardan pay almak isteyen şirketler bunun için ortalama primlerin düşmesi ve teknik zararın gerçekleşmesi sürdürülemez teknik zarar ve ardından ortalama primlerin artışı ve teknik karlılığa gidişi. Grafikte ortalama primlere yer vermedik ancak yaşanan perde arkası gerçek budur.

Döngünün devamını Siz tamamlayın, şimdi ne olacak?

Yazar: MockingActuaries